De laatste parlementsverkiezingen zorgden in Vlaanderen voor een politieke aardverschuiving die uniek was in onze woelige politieke geschiedenis. De spreker gaat na hoe de machtsverhoudingen sinds het algemeen stemrecht in 1893 in Mechelen evolueerden en zoekt naar de oorzaken en verklaringen voor de machtsposities van de diverse politieke partijen en de verschuivingen ervan. Door dit over een lange periode te bestuderen, zijn in Mechelen opmerkelijke trends merkbaar, die dikwijls afwijkend zijn van deze elders in Vlaanderen. Bovendien werden, in de aartsbisschoppelijke hoofdstad, de Schoolstrijd en de Vlaamse strijd op het scherp van de snede uitgevochten. Niet toevallig vond in het Mechelse stadhuis in 1974 de installatievergadering van de Vlaamse Gewestraad – de rechtstreekse voorloper van het Vlaamse Parlement - plaats. Tenslotte waren en zijn in de Mechelse politiek heel wat boegbeelden actief die ook op nationaal vlak gezaghebbend waren en zijn. Denken we maar aan de Vlaamsgezinde christendemocraten Filip Van Isacker en Alfons Verbist en de socialist Désiré Bouchery in de jaren 1920 en 1930, de BSP-er Antoon Spinoy en de CVP-er Jos De Saeger na de Tweede Wereldoorlog tot de jaren 1960, De CVP-er Luc Van den Brande in de jaren 1980 en 1990 en Bart Somers (Open VLD), Caroline Gennez (sp.a) en Inge Vervotte (CD&V) op dit moment.

Toen vlak na de Eerste Wereldoorlog de Mechelse katholieke partij in democratische zin hervormd werd en de Vlaamse eisen onderschreef, scheurden de conservatieve katholieken zich af. In hun kiesblad De Vlag – Le Drapeau hekelden de Mechelse conservatieve katholieken tijdens de campagne van de parlementsverkiezingen van november 1921 de ‘collaboratie’ van de Vlaamsgezinde christendemocraten o.l.v. de Antwerpenaar Frans Van Cauwelaert met de ‘verfoeilijke’ socialisten van Camille Huysmans. Het werd deze laatste erg kwalijk genomen dat hij in volle oorlog de voortrekker was van een socialistisch internationale vredesconferentie met de Duitse sociaal-democraten. (© Stadsarchief Mechelen).

Als aartsbisschoppelijke hoofdstad én tegelijk als rood bastion was Mechelen beladen met een belangrijke symboolwaarde voor de strijd tussen gelovigen en ‘antiklerikalen’. Er werd felle strijd geleverd om ‘de schoone ziel van ’t kind’. Deze spotprent hekelt de bitsige sfeer - zeker ook in Mechelen - bij de parlementsverkiezingen van november 1932, die de schoolkwestie als centrale thema hadden. (Het Roode Blok. Strijdblad der Werkliedenpartij, arrondissement Mechelen, nr. 3, Wetgevende verkiezingen 1932, © Stadsarchief Mechelen).

Herwig De Lannoy is historicus (KULeuven, 1984) en haalde een postgraduaat Bedrijfskunde (KULeuven, 2008). Hij publiceerde over de politieke en sociale geschiedenis en de Vlaamse Beweging in Mechelen sinds de 19de eeuw. Hij nam managementfuncties waar in de welzijnssector en in de consulting rond sociale economie. Hij is momenteel directeur financiën, personeel en logistiek in de Davidsfonds groep, die de cultuurvereniging en de uitgeverij omvat.

De lezing gaat door in het Stadsarchief, Goswin de Stassartstraat 145, Mechelen, en wordt afgesloten met een drankje.