Heksenwaan en -vervolging is een thema dat nog steeds vele vorsers boeit, getuige daarvan de overvloed aan publicaties over dit onderwerp.

De vervolgingen van “heksen” werd echt agressief na de publicatie van de ‘Malleus Maleficarum’ (‘De Heksenhamer’) op het einde van de 15de eeuw. De heksenwaan of –vervolging gebeurde vooral in de Moderne Tijden: in de late 16de en 17de eeuw. In meerdere Europese landen werden zelfs tot in de 18de eeuw vrouwen, die van hekserijen verdacht werden, op de brandstapel gezet.

In Mechelen bleef de heksenwaan eerder beperkt: “slechts” vier vrouwen kwamen terecht op de brandstapel. Hun rechters waren enigzins clement: ze werden vooraf door de beul gewurgd, zodat ze geen helse pijnen moesten lijden.

De vonnissen van de vier terdood veroordeelde Mechelse “heksen” bleven bewaard. Deze documenten en een oude Duitse vertaling van de ‘Malleus’ vormen de basis voor deze lezing. Bovendien raadpleegde Marcel Kocken tientallen publicaties i.v.m. zogenaamde heksen en las hij bijna gans de bijbel om de situatie van de vrouw in het christendom te begrijpen. Of tenminste dat te proberen... Want daar begon het: ‘Een tovenares zult gij niet in leven laten’ (Exodus, 22:17,18).

Waarom waren vrouwen “heksen”? Waren er dan geen mannelijke “heksen”? Op deze en andere vragen tracht Marcel Kocken een antwoord te geven. Soms lukt dit, soms niet.

Het wordt zeker een beklijvende lezing, die allicht tot nadenken zal aanzetten.

Fragment uit een schilderij met de afbeelding van een heks die vliegt met een duivel.

 
Ons mede-bestuurslid historicus Marcel Kocken rondde zijn loopbaan aan de Stad Mechelen af als hoofd van de dienst Cultuur. Hij is sinds 1956 Mechels stadsgids en ere-directeur van het Festival van Vlaanderen afdeling Mechelen, waarvoor hij zich ruim dertig jaar met volharding heeft ingezet. Hij publiceerde tal van bijdragen en boeken over het rijke Mechelse verleden.

De lezing wordt afgesloten met een drankje.