Skip to Content

Een kijkje in de Middeleeuwse Mechelse stadsadministratie

Type: 
Mededelingenblad
Auteur(s): 
Kocken, Marcel
Jaargang: 
41
Nummer: 
4
Plaats van uitgave: 
Mechelen
Jaar van uitgave: 
2010
Pagina's: 
9-10

Vanaf 1474 vergaderde het Parlement van Mechelen, later de Grote Raad van Mechelen, in het Oud Schepenhuis (thans museum) aan de Schoenmarkt/Steenweg.

De stadsadministratie werd alsdan overgebracht naar het huis “De Beyaert” (thans postgebouw). In een gewelfde ruimte op de gelijkvloerse verdieping, “den thoren” geheten, bevond zich de zware eiken “armarys” of keurenkast, ook wel “de komme” genoemd. Van dit oudst bewaarde meubel van de Mechelse stadsadministratie vinden we in de bewaard gebleven stadsrekeningen 1475-1476, folio 141 verso, het volgende : “Item betaelt Joirdaen, den slotmakere ….. van IIII dobbel sloten metten slotelen, met VIII leden (scharnieren), crammen, naghelen, VI ringhen, ghebesicht aen den armarys daer die privilegien in ligghen (…)”.

Hieruit leren we, dat de keurenkast met vier dubbele sloten werd gesloten en er aldus acht sleutels nodig waren om de “komme” volledig te openen en te sluiten !
Om te beletten dat zomaar een stadsklerk of wie dan ook bij de privilegies kon komen, waren de sleutels in handen van vier personen :
- de twee sleutels van het eerste paneel (van de kastdeur) bevonden zich in de handen van de jongste communemeester of burgemeester;
- de twee sleutels van het volgende paneel waren in het bezit van de eerste schepen;
- de twee sleutels van derde paneel waren in handen van de oudste gezworene van de poorterij;
- de twee sleutels van het vierde en laatste paneel waren in het bezit van de oudste gezworene van de dekenij.

Dit systeem bleef in voege tot het einde van de 17de eeuw. Of het werkelijk democratisch was, is te betwijfelen. Eén dwarsligger of afwezige volstond opdat de kast niet volledig kon worden geopend. Anderzijds belette dit systeem wel mogelijke machinaties of misbruiken.

Dit 15de-eeuwse “bureelmeubel” is zeer eenvoudig van vorm, zonder versiering. In één woord : functioneel. Het bleef tot de dag van vandaag goed bewaard en bevindt zich nog steeds in de Mechelse stedelijke museumcollecties.

Wie wil weten wat er zoal in deze keurenkast werd bewaard, raad ik aan het 15de-eeuwse handschrift te raadplegen, getiteld Inventaris van allen den privilegien, octroyen, mandementen ende andere scriftueren aengaende den rechten ende coustumen vander stad, ende oic andere brieven,gecolligeert, genomen ende gevisiteert uut diversen coffren, kisten ende laden daer zij inne geplogen hadden te liggene, ende die nu verleet zijn inden grooten amaris staende inden torre opten beyaert, die daer toe gemaect ende geordineert es. Ende dat es gedaen by Janne van Hamme, scepenen, ende Diericken Adriaens, secretaris der stad van Mechelen.
Dit register, groot in – 4°, op perkament vervaardigd, maakt thans deel uit van de collecties van het Mechelse Stadsarchief (Inventaris der registers en rollen, nr. IV, blz. 3 van Inventaire des Archives de la Ville de Malines, deel 8, door V. Hermans, Mechelen, 1895).
 



Bookmark deze website 
Bookmark deze pagina